Object structure
Title:

Ocena skuteczności Wspólnej Polityki Rybołówstwa Unii Europejskiej w kontekście problemu przełowienia

Group publication title:

Ekonomia XXI Wieku = Economics of the 21st Century

Title in english:

The evaluation of the effectiveness of the Common Fisheries Policy of the European Union in the context of the overfishing problem. An institutional perspective

Creator:

Jakubowski, Rafał M.

Subject and Keywords:

zapaść łowisk ; polityka rybołówstwa UE ; efektywność ; transferowalne kwoty połowowe ; collapse of fisheries ; EU fishing policy ; efficiency ; transferable fishing quotas

Description:

Ekonomia = Economics, 2013, Nr 4 (25), s. 151-165

Abstrakt:

W roku 1968 w miesięczniku "Science" biolog G. Hardin przedstawił problem "tragedii wspólnych zasobów" w odniesieniu do nadmiernej eksploatacji dóbr przyrodniczych [Hardin 1968], na skutek którego znaczna ich część może zostać bezpowrotnie zniszczona. W niniejszym artykule zagadnienia te omówiono na przykładzie coraz powszechniejszej zapaści europejskich łowisk morskich. Unia Europejska w zasadzie od lat 70. XX wieku prowadzi tzw. Wspólną Politykę Rybołówstwa (WPRyb), której głównym celem jest zapewnienie zrównoważonych długookresowo połowów, a co za tym idzie − przeciwdziałanie zapaści łowisk. Wspólna Polityka Rybołówstwa opierała się dotychczas głównie na ustalaniu limitów połowowych (tzw. TACs), a następnie ich rozdzielaniu między poszczególne kraje członkowskie. Celem niniejszego artykułu było sformułowanie odpowiedzi na dwa następujące pytania: 1. Czy dotychczasowa polityka UE oraz przyjęte rozwiązania instytucjonalne w zakresie rybołówstwa są adekwatnie dobrane, tzn. czy skutecznie zapobiegają problemowi przełowienia? 2. Jeśli nie, to jakie rozwiązania mogą zwiększyć efektywność gospodarowania zasobami ryb morskich, eliminując (lub co najmniej opóźniając) problem powszechnej zapaści europejskich łowisk? W pierwszej części artykułu pokazano predykcje oparte na neoklasycznej teorii dóbr publicznych − wyjaśniają one mechanizm przełowienia jako efekt braku odpowiednich bodźców do ograniczania połowów. Dalej przeanalizowano bardziej szczegółowo Wspólną Politykę Rybołówstwa i jej kolejne reformy. W szczególności uwypuklono silnie technokratyczny charakter tej polityki. Ponadto wykazano nieskuteczność WPRyb w jej obecnym kształcie, o czym świadczą następujące dane: •ok. 88% zasobów ryb w wodach europejskich jest zbyt intensywnie eksploatowanych (średnia światowa to ok. 25%), a ok. 30% z nich przekroczyło poziomy umożliwiające odradzanie się stad (zatem są praktycznie zniszczone); •większość unijnych flot rybackich jest zbyt duża (szacuje się, że w niektórych przypadkach nawet o 80%), dokonuje nadmiernych połowów i jest nierentowna lub operuje na granicy rentowności. W ostatniej części pracy zaprezentowano metaanalizę działania 11 135 światowych łowisk [Costello i in. 2008], która pokazuje, że efektywniejszym rozwiązaniem może być wprowadzenie do systemu zarządzania łowiskami tzw. transferowalnych kwot połowowych (tzw. ITQs). W konkluzjach poparto te twierdzenia doświadczeniami praktycznymi z łowisk europejskich, które pokazują, że wdrożenie ITQs redukuje wielkość flot rybackich, zwiększa ichrentowność, ogranicza problem przełowienia, a w konsekwencji skuteczniej zapobiega zapaści łowisk. W podsumowaniu stwierdzono, że nieefektywność prowadzonej dotychczas WPRyb wynika głównie z: •technokratycznego systemu centralnego planowania, który jest podatny na lobbing i realizację partykularnych celów poszczególnych krajów członkowskich, a nie zorientowany na długofalowe zrównoważenie połowów; •słabości bodźców instytucjonalnych skutkujących niską odpowiedzialnością flot rybackich za istniejące zasoby

Publisher:

Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

Place of publication:

Wrocław

Date:

2013

Resource Type:

artykuł

Format:

application/pdf

Language:

pol

Relation:

Ekonomia = Economics, 2013, Nr 4 (25)

Rights:

Wszystkie prawa zastrzeżone (Copyright)

Access Rights:

Dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku

Location:

Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

×

Citation

Citation style: