Title:

Relacje między ekonomią a psychologią

Group publication title:

Ekonomia XXI Wieku = Economics of the 21st Century

Title in english:

Relations between economics and psychology

Creator:

Klimczak, Bożena

Subject and Keywords:

ekonomia ; psychologia ; psychologizm ; antypsychologizm ; redukcjonizm ; economics ; psychology ; psychologism ; antypsychologism ; reductionism

Description:

Ekonomia = Economics, 2013, Nr 4 (25), s. 13-23

Abstrakt:

Ekonomia, jako nauka o działalności gospodarczej, budowała w ciągu wielu dziesięcioleci założenie o naturze człowieka gospodarującego. Model homo oeconomicus nie jest "jedynym słusznym" modelem. Podlegał on modyfikacjom rozciągającym się między dwoma podejściami badawczymi: psychologizmem i antypsychologizmem. W kilku ostatnich dziesięcioleciach psychologia rozszerzyła swój obszar badawczy na zachowania gospodarcze. Celem tych badań było sprawdzanie za pomocą metod indukcji niezupełnej, czy założenie o racjonalności człowieka gospodarującego odpowiada rzeczywistym stanom umysłu ludzkiego i możliwościom poznawczym. Na bazie tych badań wyodrębniła się psychologia ekonomiczna i ekonomia behawioralna. Badacze tych dziedzin przeciwstawiają metody indukcyjne hipotetyczno−dedukcyjnemu programowi badawczemu ekonomii głównego nurtu na podstawie obserwacji nieracjonalnych zachowań człowieka gospodarującego. Celem artykułu jest, po pierwsze, przegląd nurtów psychologicznego i antypsychologicznego w teoretycznym rozwoju ekonomii oraz, po drugie, pokazanie słabości i zagrożeń psychologizmu w ekonomii i w psychologii ekonomicznej. W artykule omówiono psychologiczne asocjacje A. Smitha i J.S. Milla, które ukształtowały standard ekonomii klasycznej. Następnie omówiono zwrot ku empiryzmowi logicznemu i postulat racjonalności K. Poppera. Zwrot ten ukształtował założenie o racjonalnym człowieku gospodarującym, który był stosowany w teorii ogólnej równowagi rynków. Teoria ta, jako statyczna i idealizacyjna, została poddana krytyce w nowych nurtach ekonomii, w których uchylane są idealizacyjne założenia ekonomii neoklasycznej w celu bardziej kompleksowego wyjaśniania rzeczywistości gospodarczej. Eksperymenty i inne metody indukcji niezupełnej są uzupełniającym narzędziem poszerzania wiedzy o rzeczywistości gospodarczej. W konkluzjach stwierdza się, że wnioskowanie indukcyjne jest zawodne i należy stosować możliwie najlepsze wyjaśnianie celowych działań ludzkich, np. wyjaśnianie intencjonalne. Natomiast poszukiwanie przyczyn zachowań gospodarczych w ograniczeniach poznawczych stwarza zagrożenie redukcją ekonomii jako nauki o społecznych relacjach w gospodarowaniu do nauk przyrodniczych

Publisher:

Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

Place of publication:

Wrocław

Date:

2013

Resource Type:

artykuł

Format:

application/pdf

Language:

pol

Relation:

Ekonomia = Economics, 2013, Nr 4 (25)

Rights:

Wszystkie prawa zastrzeżone (Copyright)

Access Rights:

Dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku

Location:

Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu