Title:

O realistyczności założeń, falsyfikowalności hipotez i innych modernistycznych mitach współczesnej ekonomii

Group publication title:

Ekonomia XXI Wieku = Economics of the 21st Century

Title in english:

The realism of assumptions, falsifiability of hypotheses and other modernist myths of contemporary economics

Creator:

Scheuer, Bartosz

Subject and Keywords:

metodologia ekonomii ; filozofia ekonomii ; kryzys ekonomiczny ; realizm filozoficzny ; modernizm ; methodology of economics ; philosophy of science ; economic crisis ; ontological realism ; modernism

Description:

Ekonomia = Economics, 2013, Nr 4 (25), s. 64-76

Abstrakt:

W obliczu światowego kryzysu gospodarczego pojawiają się liczne opinie, wedle których ekonomia, jako nauka, potrzebuje gruntownej przebudowy. Zazwyczaj jednak wskazuje się wówczas na konieczność odejścia od sposobu jej uprawiania polegającego na konstruowaniu formalnych i zmatematyzowanych modeli na rzecz zwiększenia "realistyczności" analizy. Na podstawie analizy sporu między P. Krugmanem i J.H. Cochranem można jednak stwierdzić, iż argumenty, które padają obecnie w debacie na temat kryzysu, nie są nowe i łudząco przypominają te, które pojawiały się już w latach 30. i 70. ubiegłego stulecia. Ponadto należy stwierdzić, że zarówno zwolennicy "urealnienia" ekonomicznej analizy, jak też przedstawiciele nurtu formalistycznego traktują ów kryzys jako potwierdzenie poprawności własnych teorii i dowód słabości koncepcji proponowanych przez oponentów. W artykule postawiona zostaje w związku z tym teza, że wszelkie argumenty, które pojawiły się w debacie dotyczącej stanu ekonomii teoretycznej po kryzysie, wbrew pozorom nie wnoszą nic nowego do dyskursu ekonomicznego i nie mogą doprowadzić do rozstrzygnięcia teoretycznego sporu na rzecz którejkolwiek ze stron, gdyż opierają się na tej samej podstawie filozoficznej. Inaczej rzecz ujmując, można stwierdzić, że za podstawowy problem współczesnej ekonomii uznać należałoby nie słabość teorii, ale wspólny dla wszystkich uczestników dyskursu fundament filozoficzny. Przede wszystkim bowiem w argumentacji pochodzącej z obu stron sporu pojawia się przekonanie, że ostatecznym i rozstrzygającym testem dla każdej teorii jest jej konfrontacja z doświadczeniem, z "faktami", przy czym test ten postrzegany jest w kategoriach korespondencyjnej teorii prawdy. To oznacza, że zarówno ekonomiści, których poglądy na charakter teorii zbliżone są do prezentowanych przez P. Krugmana, jak też ich oponenci, którzy, tak jak J.H. Cochrane uznają, iż wszelkie koncepcje teoretyczne powinny spełniać dość rygorystyczne wymogi formalne i przyjmować postać (najczęściej zmatematyzowanego) modelu, zakładają, że przeprowadzenie takiego testu, po pierwsze, jest możliwe, a po drugie, sprowadza się do porównania zdań składających się na model/teorię (założeń i predykcji lub samych predykcji) z rzeczywistością, której elementy składowe istnieją niezależnie od teorii i procesów poznawczych. Jak łatwo zauważyć, przekonanie to ma dość ściśle dające się określić konotacje filozoficzne, które − w największym skrócie − oznaczają akceptację ontycznego i epistemicznego realizmu, korespondencyjnej koncepcji prawdy i przyjmowanie poglądu, zgodnie z którym relację pomiędzy teorią a rzeczywistością należy postrzegać w kategoriach "odbicia". Podstawowy zarzut, jaki wobec tego zestawu przekonań filozoficznych można postawić, sprowadza się do stwierdzenia, że w świetle ustaleń współczesnej filozofii nauki przekonań tych nie daje się w żaden sposób utrzymać. Zakłada on bowiem przede wszystkim konieczność przeprowadzenia podziału zdań na ściśle teoretyczne i ściśle empiryczne, a to, jak wiadomo, nie jest możliwe. Szczególnie istotne konsekwencje ma przyjęcie tych przekonań dla sposobu, w jaki ekonomiści postrzegają falsyfikację. Otóż, zgodnie z tym, co twierdzi Blaug, a co zdaje się dobrze odzwierciedlać powszechne wśród ekonomistów poglądy na tę kwestię, polega ona na eliminowaniu poszczególnych teorii na podstawie ich konfrontacji z "faktami"

Publisher:

Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

Place of publication:

Wrocław

Date:

2013

Resource Type:

artykuł

Format:

application/pdf

Language:

pol

Relation:

Ekonomia = Economics, 2013, Nr 4 (25)

Rights:

Wszystkie prawa zastrzeżone (Copyright)

Access Rights:

Dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku

Location:

Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu