Title:

Ekonomia jako nauka o celowym działaniu. Paradygmat szkoły austriackiej oraz krytyka keynesizmu i monetaryzmu

Group publication title:

Ekonomia XXI Wieku = Economics of the 21st Century

Title in english:

Economics as praxeology. The paradigm of the Austrian school of economics and the critique of keynesian economics and monetarism

Creator:

Mrowiec, Marcin

Subject and Keywords:

austriacka szkoła ekonomii ; prakseologia ; keynesizm ; monetaryzm ; Austrian School of Economics ; praxeology ; Keynesian economics ; monetarism

Description:

Ekonomia = Economics, 2013, Nr 3 (24), s. 11-25

Abstrakt:

Artykuł przedstawia kluczowe założenia paradygmatu austriackiej szkoły ekonomii (ASE), wskazując na ich ścisłą współzależność logiczną, by w dalszej części ukazać podstawowe różnice pomiędzy podejściem ASE a keynesizmem oraz monetaryzmem. Rozważania rozpoczynają się od uwag natury metodologicznej; w ujęciu ASE ekonomia jest prakseologią, czyli nauką o celowym ludzkim działaniu, metodologiczny zaś indywidualizm, czyli rozpatrywanie poszczególnych działań ekonomicznych z punktu widzenia jednostki, stanowi podstawowy rys metody austriackiej. Aksjomat celowego działania jest rozszerzany metodą dedukcji werbalnej, co pozwala na zbudowanie całego systemu twierdzeń ekonomicznych. Kolejno nakreślono systematykę dóbr ekonomicznych oraz ich porządek w systemie ekonomicznym, co prowadzi do wniosku, iż w systemie bez interwencji w wolne działanie rynku ostateczną determinantą alokacji zasobów oraz dochodów w gospodarce rynkowej będą decyzje konsumentów. Kolejno przedstawiono główne twierdzenia teorii pieniądza Ludwiga von Misesa, włącznie z nakreśleniem postrzegania natury oraz regulacyjnej roli stopy procentowej.Te rozważania prowadzą do nakreślenia mechaniki austriackiej teorii cyklu koniunkturalnego (ACTK), który postrzegany jest jako konsekwencja interwencji w regulacyjny mechanizm stopy procentowej poprzez ekspansję kredytową. Kolejną część rozważań stanowi przedstawienie najważniejszych podobieństw i różnic pomiędzy ASE a keynesizmem oraz monetaryzmem.Główne zarzuty ASE względem teorii Keynesa dotyczyły kwestii stopy procentowej (koncepcja preferencji płynności), która pozbawiona została w jego teorii funkcji koordynacji międzyokresowej, oraz kwestii zbyt wysokiego poziomu agregacji, która – zdaniem Hayeka (a także wielu innych przedstawicieli ASE) – nie pozwala dostrzec zależności istotnych i decydujących z punktu widzenia natury zjawisk społecznych. Krytyka monetaryzmu bazuje na tezach Bellantei Garrisona, którzy wskazali na liczne podobieństwa między tymi szkołami, wynikające głównie z umieszczenia w centrum rozważań kwestii monetarnych. Jeśli chodzi o różnice, monetaryzm inaczej niż ASE opisuje mechanizm oddziaływania impulsów monetarnych – konkluzywne, ilościowe stwierdzenie, które z tych podejść lepiej opisuje gospodarkę, wymagałoby danych niezbieranych ani nie publikowanych przez urzędy statystyczne. Rozważania zamyka wskazanie, które z elementów paradygmatu ASE mogłyby być szczególnie interesujące w kontekście obecnego kryzysu gospodarczego, a także przewartościowania w ramach tzw. głównego nurtu teorii makroekonomii. Zdaniem autora niniejszej pracy szczególnie interesujący może być indywidualizm metodologiczny w ujęciu ASE – przykładem na jego przydatność może być rozwój tzw.ekonomii złożoności, która postrzega działające jednostki w sposób bardzo zbliżony do ASE, równocześnie dzieląc z tą szkołą kilka innych kluczowych założeń metodologicznych. Kolejnym elementem ASE, który wydaje się „na nowo odkrywany” we współczesnej teorii monetarnej, jest rozróżnienie na Misesowski „kredyt rzeczowy” oraz „kredyt konsumpcyjny”, widoczne m.in. w odnowieniu zainteresowania tzw. planem chicagowskim

Publisher:

Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

Place of publication:

Wrocław

Date:

2013

Resource Type:

artykuł

Format:

application/pdf

Language:

pol

Relation:

Ekonomia = Economics, 2013, Nr 3 (24)

Rights:

Wszystkie prawa zastrzeżone (Copyright)

Access Rights:

Dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku

Location:

Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu